Παραμένουν ισχυροί οι λόγοι, που η Συνθήκη αυτή δε υπέστη ουδεμία τροποποίηση επί 100 χρόνια
«Είναι παρωχημένη» (*) η Συνθήκη της Λωζάννης (ΣτΛ) του 1923, υπεστήριξε ο βουλευτής της ΝΔ καθ. Άγγελος Συρίγος! Κάτι, ως φαίνεται, άκουσε από τις ενταύθα συζητήσεις με την κουστωδία Ερντογάν στις 7 Δεκεμβρίου, ο οποίος απαρέσκει με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Τουρκίας και που η συζήτηση δυστυχώς κατέληξε στην ετεροβαρή (εις βάρος μας) «διακήρυξη των Αθηνών» που ουδετεροποιεί το Αιγαίον πέλαγος, ως πρώτον βήμα Τουρκοποιήσεώς του (7ήμερος επίσκεψη Τούρκων άνευ βίζας Σαίνγκεν)
και μας ξεφούρνισε ο καθηγητής της Παντείου τον χρησμό του, ότι η προ 100 ετών συναφθείσα Συνθήκη της Λωζάννης είναι κατά 97% ξεπερασμένη. Αλλά και 3% να ήταν επίκαιρη, αξίζει την διατήρηση της.
Η ΣτΛ περιέχει πολύ μεγαλυτέρα αξία:
1. Καθορίζει τα θαλάσσια σύνορα των δύο γειτονικών χωρών, στα 6 μίλια της Ελλάδος από τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και 3 της Τουρκίας από την Ασιατική ακτή. Δηλ. χαρίζει στη χώρα μας το 64% του Αιγαιακού πελάγους και μόλις το 16% στην Τουρκία, με το υπολοιπο να είναι διεθνή ύδατα.
2. Περιορίζει την αποστρατικοποίηση των γειτνιαζουσών Ελληνικών νήσων με την Τουρκία σε τέσσαρα, που αργότερα κατηργήθη από την Συνθήκη του Μοντραί το 1933.
3. Ομιλεί περί Μουσουλμανικής μειονότητος στην δυτική Θράκη κι όχι «Τουρκικής» που την έχει βαφτίσει ο Ερντογάν.
4. Απαγορεύει τις πτήσεις Τουρκικών μαχητικών αεροπλάνων στον Ελληνικό εναέριο χώρο των 10 μιλίων που μόλις πρόσφατα σταμάτησε η Τουρκική αεροπορία – εξ ανάγκης!
5. Καθορίζει τα διμερή, χερσαία σύνορα στον ποταμό Έβρο με μόνη παρέκβαση το Καραγάτς, που εισέρχεται μέσα στο Ελληνικό έδαφος παρά την Ανδριανούπολη.
Το κυριώτερο πλεονέκτημα της ΣτΛ είναι η υπεραξία της: Σπάνια μια συνθήκη μεταξύ αντιπάλων χωρών, όπως της Τουρκία και Ελλάδος , διατήρησε την ειρήνη μεταξύ των επί μία εκατονταεντία.
Εδώ, η συνθήκη της Βεστφαλίας που εξασφάλισε ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη, συναφείσα το 1648 στο Όσναμπρύκ και Μύνστερ μεταξύ Γαλλίας, Σουηδίας και του Γερμανού αυτοκράτορος, τερμάτισε μεν τον Τριακονταετή πόλεμον και συγχρόνως κατήρτισε το πρώτον διεθνές δίκαιον της νεωτέρας Ευρώπης αλλά οδήγησε στην ισχυροποίηση της Γερμανίας, με αποτέλεσμα πολλούς πολέμους, εκ των οποίων δύο παγκόσμιοι.
Γιατί όμως επεβίωσε η ΣτΛ επί τόσον χρόνο και παρά τις παραβιάσεις της από το Τουρκικό κράτος, δεν ετόλμησε τούτο ποτέ ν’ αναλάβει στρατιωτική δράση επί Ελληνικού εδάφους και του Αιγαίου;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι κρίσιμος διότι επιτρέπει, αν όχι την αναθεώρησή της, τουλάχιστον την διατήρηση της ΣτΛ.
Όταν η συνθήκη της Λωζάννης συνήφθη το 1923 από 9 κράτη, μεταξύ των οποίων δύο τότε ισχυρά, την Μεγάλη Βρεταννία και Γαλλία αλλά και την Ιαπωνία (ακόμη εζητήθη από τις ΗΠΑ να αναλάβει τον έλεγχο των Στενών του Ελλησπόντου αλλά απερρίφθη από τον Αμερικανικό απομονωτισμό), ένα μόνο στόχον είχε: να παρεμποδίσει την κάθοδο των Ρώσσων στα θερμά νερά της Μεσογείου, ιδίως μετά την επικράτηση του Μπολσεβικισμού στην αχανή Ρωσσία.
Το αγγλοσαξωνικό θεώρημα ενισχύθη με την ένταξη της Τουρκίας και Ελλάδος στο ΝΑΤΟ, κατόπιν της νίκης του Ελληνικού στρατού εναντίον των κομμουνιστών ανταρτών το 1949 που υπεστήριζε κρυφίως ο Στάλιν.
Σήμερα, ισχύουν ακριβώς τα ίδια κίνητρα υπέρ του ελέγχου της Ρωσσίας του Πούτιν. Καθώς οι Ρώσσοι ανεκατάλαβον την Κριμαία το 2015 με την ανοχή της Γερμανίδος καγκελαρίου Έγγελας Μέρκελ και εν συνεχεία, από διετίας, διεξάγουν πολυαίμακτο πόλεμο κατά της Ουκρανίας, η Ρωσσική επιρροή όχι μόνο στην κεντρική Ευρώπη ανέρχεται αλλά και στα Βαλκάνια εξαπλούται (Σερβία, Βουλγαρία).
Το ΝΑΤΟ, που απέκτησε ως μέλη την Φιλλανδία και Σουηδία (συντόμως), έχει κάθε λόγο να συντηρεί την ειρήνη στην νοτιανατολική Μεσόγειο, όπου ανεκαλύφθησαν και σημαντικά ενεργειακά αποθέματα.
Σφάλλεται συνεπώς ο καθ. Συρίγος όταν ισχυρίζεται ότι η ΣτΛ είναι πλέον «παρωχημένη», όταν επίκειται νίκη της Ρωσσίας στον Ουκρανικό πόλεμο και ότι χρήζει ανακαινίσεως.
Όταν επεχειρήθη η κάθοδος των Ρώσσων στα «θερμά νερά» της Μεσογείου και στους Αγίους Τόπους, το 1853, με τον Ρωσσοτουρκικό πόλεμο, η επέμβαση των Αγγλογάλλων υπήρξε άμεση στον πρώτο Κριμαϊκό πόλεμο και εξεθρόνισαν τον φιλέλληνα βασιλέα Όθωνα από την Ελλάδα το 1856, ως φίλα προσκείμενο προς τον Τσάρο Αλέξανδρο.
– Δεν θα ήταν ευχάριστοι νέοι εκθρονισμοί…
(*) Μτχ. παρακειμένου του ρήματος παροίχομαι, δηλ. ξεπερνάω στην καθομιλουμένη.
Κώστας Κόλμερ
