Μία περιήγηση στα πιο ανεξερεύνητα σημεία της Αλεξανδρούπολης
«Η ζωή είναι αυτό που σου συμβαίνει ενώ είσαι απασχολημένος με άλλα σχέδια»
JohnLennon
Η πανδημία, θα ισχυριζόταν κανείς, ήρθε να μας υπενθυμίσει ότι, στην εποχή της μετα-νεωτερικότητας,τα πάντα είναι ρευστά και τίποτε δεν πρέπει να θεωρείται ως δεδομένο, ακόμα και οι πιο απλές εκφάνσεις της καθημερινότητας. Αλήθεια, ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πριν ένα χρόνο ότι ένας πρωινός σαββατιάτικος καφές ή μια βραδινή έξοδος για ένα ποτήρι κρασί θα φάνταζε σήμερα όνειρο θερινής νυκτός?
Η έλευση του κορωνοϊού έχει δημιουργήσει μία ιδιότυπη κανονικότητα, στην οποία καλούμαστε (για μια ακόμη φορά) να προσαρμοστούμε. Εξάλλου, στη ζωή, όπως μας υπενθυμίζει ο Δαρβίνος, αυτός που επιβιώνει «δεν είναι ούτε ο πιο έξυπνος ούτε ο πιο δυνατός, αλλά ο πιο προσαρμοστικός». Η ανάγκη προσαρμογής στα νέα δεδομένα έχει οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές, σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης δράσης, από την εκπαίδευση και την εργασία, μέχρι τις διαπροσωπικές σχέσεις και τον ελεύθερο χρόνο.
Για το τελευταίο, σε τούτη τη δύσκολη συγκυρία, η προσαρμογή επιβάλλει φαντασία αλλά και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει ο «μαγικός» αριθμός 6. Τα «όπλα» αυτά μου επέτρεψαν το τελευταίο διάστημα ένα μικρό αριθμό επισκέψεων σε κάποια από τα πιο ανεξερεύνητα και αναξιοποίητα σημεία της πόλη μας, ωθούμενος από μία εσωτερική ανάγκηγια αναζήτησηνέων ιδεών και προτάσεων, προσθέτοντας κάποιεςμικρέςπινελιές στον φαντασιακό καμβά μιας ιδανικής, ερχόμενης από το μέλλον, εικόνας για την πόλη μας.
Α. Χώρος πίσω από την Εφορία: ένα εν δυνάμει Πάρκο Τσέπης!
Εφορία, ένας θεσμός που συνειρμικά παράγει αισθήματα άγχους, ίσως όχι άδικα. Κι όμως, πίσω απ’ το κτίριο βρίσκεται ξεχασμένη μια λωρίδα πρασίνου που αναπτύσσεται δίπλα στο μοναδικό ακάλυπτο σημείο του ρέματος, αποκαλύπτοντας ένα μικρό κρυφό μονοπάτι.
Χωρίς ενδοιασμό, το ακολούθησα μέχρι τέλους. Μια σύντομη αλλά απολαυστική διαδρομή, ένα υπέροχο μέρος, που ωστόσο παραμένει παραμελημένο. Και κάπως έτσι μου κατέβηκε μια ιδέα: Πόσο πιο όμορφο θα ήταν αν μεταμορφωνόταν σε έναπάρκο τσέπης, ένα πράσινο καταφύγιο, μακριά απ’ τους θορύβους της πόλης, που θα χαρίζει στους επισκέπτες του λίγες στιγμές απόδρασης από την ένταση της καθημερινότητας, συντονίζοντας (έστω και για λίγο) τους ρυθμούς τους με εκείνους της ροής του ρυακιού.
Δυστυχώς μέχρι σήμερα καμία πρόταση δεν έχει έρθει στο τραπέζι για το χώρο αυτό, από κανένα εκ των δύο θεσμών που μοιράζονται την κυριότητά του. Πλην μίας «αντι-πρότασης»σε μια συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου (ευτυχώς δεν έτυχε στήριξης) για μπάζωμα του ρέματος. Προτάσεις χωρίς όραμα και στοιχειώδη αισθητική, προσκολλημένες σε λανθασμένες αντιλήψεις που αντιμετωπίζουν τη Φύση με περιφρόνηση και έλλειψη σεβασμού, για να έρθει Αυτή να μας θυμίσει (ενίοτε με τραγικό τρόπο) το πόσο ανίσχυροι είμαστε μπροστά Της. Τελικά τι είναι βάρβαρο, αναρωτιόταν ο Μπρεχτ, τα στοιχεία της φύσης ή οι πράξεις του ανθρώπου που τα περιορίζουν?
Β. Αποθήκες Ε.Α.Σ./ΚΥΔΕΠ: Ένας Πολυχώρος Πολιτισμού και Δημιουργίας!
Το συγκρότημα των αποθηκών με είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον από την πρώτη στιγμή που το αντίκρισα. Τότε που είχαμε πάει να παρακολουθήσουμε μια εκπληκτική (σε ερμηνεία και απόδοση) θεατρική παράσταση ενός έργου του Ίψεν(«Ο εχθρός του λαού»). Επανέφερα στη μνήμη μου τη βραδιά, είχε συνεχιστεί από μια απρόσμενη συζήτηση μεταξύ φίλων με αφορμή το έργο, μια (ας πούμε φιλότιμη) προσπάθεια νασκαλίσουμε λίγο την επιφάνεια των ηθικών ζητημάτων που έθιγε ο σπουδαίος θεατρικός συγγραφέας. Τέτοιες βραδιές σου μένουν στο τέλος,όταν σε αυτές η ψυχαγωγία τροφοδοτείται απ’ τον πολιτισμό.
Κοιτάζοντας το επιβλητικό κτίριο, μου ήρθαν στο νου ανάλογα πετυχημένα παραδείγματα (Θεσσαλονίκη, Τρίκαλα, Βόλος κ.ο.κ.). Κάπως έτσι, τα προσωπικά μου – κατά Σωκράτη – «δαιμόνια»στρώθηκαν στη δουλεία, μεταμορφώνοντας το παλιό, εγκαταλειμμένο κτίριο, σε ένα ζωντανό, πολυδύναμο κύτταρο πολιτισμού και δημιουργίας!
Χώροι πλημμυρισμένοι από εικαστικές εκθέσειςκαι καλλιτεχνικά δρώμενα νέων ή ήδη καταξιωμένων καλλιτεχνών, πρωτοποριακές θεατρικές παραστάσεις, συνεδριακές ημερίδεςγύρω από τα διάφορα πεδία της επιστήμης και του επιχειρείν, εργαστήρια ψηφιακής παραγωγής και κατασκευής (fab& techlabs) που θα παρέχουν στέγη στις δημιουργικές δυνάμεις της πόλης, ατμοσφαιρικά μπαρ και εστιατόριαπου προσφέρουν στιγμές ποιοτικής ψυχαγωγίας. Εδώ φυσικά εντάσσεται και ο περιβάλλοντας χώρος και τα παλιά βαγόνια, συνθέτοντας ένα ενιαίο conceptπου θα μπορούσε να φιλοξενήσει μεγάλης κλίμακας εκδηλώσεις, ένα χριστουγεννιάτικο χωριό, ένα (αναβαθμισμένο) φεστιβάλ κρασιού και γαστρονομίαςκαι πολλά άλλα. Οι ιδέες για ένα τέτοιο μέρος περιορίζονται μόνο από τα όρια της φαντασίας και της έμπνευσηςτου ανθρώπινου νου.
Οι δυνατότητες που ανοίγονται είναι τεράστιες: η αξιοποίησή του μπορεί να μετατρέψει το χώρο σε ένα σημείο αναφοράς, ενδυναμώνοντας το πολιτιστικό προφίλ του Δήμου. Παράλληλα, έρχεται να προστεθεί στα υπάρχοντα σημεία της περιοχής (Κολυμβητήριο, Πολυκοινωνικό, πάρκο Αλτιναλμάζη), δημιουργώντας ένα ισχυρό πόλο που θα απόσυμφόρισει το κέντρο, δημιουργώντας νέες προοπτικές για την πόλη.
Γ. Περιοχή Γαλλικού Σταθμού: Το δικός μας «Ελληνικό»
Αν η ιστορία της πόλης μας ταυτίζεται με κάτι, αυτός είναι ο σιδηρόδρομος, η κατασκευή του οποίου (το 1872) συνέβαλλε καθοριστικά στην ανάπτυξη και την καθιέρωσή της ως διαμετακομιστικό κέντρο. Τα δύο κτίρια του γαλλικού σταθμού ίσως να είναι τα μόνα που μπορούν να σταθούν επάξια δίπλα στο, σήμα κατατεθέν της πόλης μας, τον Φάρο.
Δεν θα μιλήσω περισσότερο γι αυτό το ιστορικό τοπόσημο της πόλης, η Ομάδα
«Φίλοι του Γαλλικού Σταθμού»έχουν παρουσιάσει σχετικά ένα εκτεταμένο όγκο στοιχείων και ντοκουμέντων, μέσα από ένα τεράστιο, σχεδόνπρομηθεϊκό, αγώνα να διασωθεί από το πέρασμα της λήθης.
Αυτή τη φορά αποφάσισα να ακολουθήσω την προτροπή του R. Frost, επιλέγοντας «τον δρόμο τον λιγότερο περπατημένο». Προσέγγισα το σιδηροδρομικό σύμπλεγμα από την πλευρά του λιμανιού, μέσα απ’ το αλσύλλιο, εξερευνώντας σημεία που λίγοι έχουν επισκεφτεί. Τα συναισθήματα ανάμεικτα. Από τη μία, η αίσθηση εγκατάλειψης και η αγανάκτηση αντικρίζοντας αρκετά «ίχνη» ανθρώπινης παρουσίας: σκουπίδια (πολύ περισσότερα από όσα κατόρθωσα να μαζέψω). Από την άλλη, η απαράμιλλη ομορφιά ενός μωσαϊκού που έχει πλέξει περίτεχνα τα ανθρώπινα δημιουργήματα με το φυσικό περιβάλλον, και η αισιοδοξία που γεννάται από ένα όραμα: ένα σιδηροδρομικό πάρκοκαι ένα μουσείοπου θα αναδεικνύει ένα σημαντικόκομμάτι της συλλογικής μνήμηςτης πόλης, περιστοιχισμένο από ένα ελκυστικό και χρηστικό χώρο πρασίνουόπου θα αναπτύσσεται πλήθος δραστηριοτήτων για τους επισκέπτες.
Η αξιοποίηση αυτού του μέρους θα επέκτεινε το κέντρο της πόλης (προνόμιο που ελάχιστες πόλεις διαθέτουν), ικανοποιώντας τις μελλοντικές ανάγκες μιας διαρκώς αυξανόμενης πληθυσμιακά πόλης. Είναι το δικό μας «Ελληνικό», όπερ σημαίνει χρόνος, συμφωνίες μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων (Δήμος, ΓΑΙΑΟΣΕ), διευθετήσεις δισεπίλυτων προβλημάτων (ιδιοκτησιακό), προσαρμογή με υφιστάμενους σχεδιασμούς (όπως εκείνους στο πλαίσιο της εμπορικής εκμετάλλευσης του λιμανιού). Ωστόσο, πιστεύω ότι υπάρχει πεδίο δράσης, προαπαιτούμενοόμως είναι να υπάρχει ένα κοινό όραμα, ικανό να εμπνεύσει εκείνους που θα λάβουν τις αναγκαίες αποφάσεις.
Ορέστης Χατζόπουλος
