9.4 C
Alexandroupoli
Thursday, February 13, 2025

Θέσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας για ΑΟΖ

Του Παναγιώτη Κουσίδη

Η Ελλάδα δηλώνει ότι συζητά με την Τουρκία μόνο το θέμα της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Να εξετάσουμε λοιπόν πόσο απέχουν οι θέσεις των δύο πλευρών για το θέμα αυτό. Είναι έτοιμη η Τουρκία να προχωρήσει σε υποχωρήσεις από τις παράνομες διεκδικήσεις της, που αφορούν εθνική κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας;

Μέχρι τώρα η Ελλάδα έχει συνάψει συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία και μερικώς με την Αίγυπτο, μέχρι τον 28ο μεσημβρινό. Έχει μείνει εκτός συμφωνίας με την Αίγυπτο η περιοχή που βρίσκεται το νησιωτικό σύμπλεγμα Μεγίστης (Καστελόριζου) που έχει τεράστια γεωπολιτική σημασία και θα γίνει αναφορά περί αυτού στη συνέχεια.

Η Κύπρος δεν έχει υπογράψει συμφωνία με την Τουρκία. Τα βυθοτεμάχια ή ενεργειακά οικόπεδα που βλέπουμε στην Κύπρο με αριθμούς είναι αυτά που έχει οριοθετήσει και κάποια έχει αδειοδοτήσει μετά από διαγωνισμούς στα οποία έχουν γίνει και έρευνες. Θα πρέπει να επισημάνουμε την αποφασιστικότητα και τον στρατηγικό σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας που ξεκίνησε από το έτος 2000.

- Advertisement -

Τα βυθοτεμάχια που φαίνονται με αριθμούς νοτιοδυτικά της Ηπείρου, Πελοποννήσου και νότιας Κρήτης έχουν δηλωθεί μονομερώς από την Ελλάδα με τον νόμο 4001 του 2011 (νόμος Μανιάτη), με τον οποίο καθορίστηκαν τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Με βάση την ισχύουσα Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, που η Ελλάδα την επικύρωσε το 1994, η παράκτια χώρα έχει ο δικαίωμα να ορίσει ως ΑΟΖ, μια ζώνη πλάτους μέχρι 200 ν. μίλια από τις ακτές της, με την προϋπόθεση ότι δεν θα συναντάει την ΑΟΖ της απέναντι χώρας, οπότε το όριο μπαίνει στη μέση απόσταση.

Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) γεωγραφικά ταυτίζεται με την υφαλοκρηπίδα, με τη διαφορά ότι η υφαλοκρηπίδα αφορά στην εκμετάλλευση του βυθού και του υπεδάφους, ενώ η ΑΟΖ καλύπτει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που μπορούν να αναπτυχθούν στα υπερκείμενα ύδατα. Δηλαδή η ΑΟΖ, ως νομικό δικαίωμα ενός κράτους, είναι ευρύτερο της υφαλοκρηπίδας, αλλά γεωγραφικά επικαλύπτονται. Η βασική διαφορά μεταξύ υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ βρίσκεται στο γεγονός ότι το παράκτιο κράτος δεν χρειάζεται να προχωρήσει σε επίσημη διακήρυξη της υφαλοκρηπίδας του, προκειμένου να ασκήσει τα δικαιώματα που του εκχωρούνται από την Σύμβαση πάνω σε αυτήν. Σημειώνεται ότι τα νησιά -εκτός από τους βράχους που δεν έχουν οικονομική ζωή- με βάση το ισχύον Δίκαιο της Θάλασσας, έχουν το ίδιο δικαίωμα σε ΑΟΖ όπως οι ηπειρωτικές περιοχές. Λόγω της διάταξης των ελληνικών νησιών απέναντι στα μικρασιατικά παράλια, το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου αποτελεί ελληνική ΑΟΖ.

Η Τουρκία αναφορικά με τις θαλάσσιες ζώνες προβάλλει τα εξής επιχειρήματα:

Υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν έχουν επήρεια πέραν των 6 ν.μ. Θεωρεί ότι η εγγύτητα των ελληνικών νησιών με τα τουρκικά παράλια στο Αιγαίο αποτελεί «ειδική περίσταση» που δικαιολογεί απόκλιση από την αρχή της μέσης γραμμής που προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο και προτείνει (η Τουρκία) την επίλυση της διαφοράς με τη μέθοδο της «ευθυδικίας», δηλ. της δίκαιης λύσης κατά την άποψη της Τουρκίας. Αυτό σημαίνει ότι η θάλασσα ανατολικά του 25ου μεσημβρινού θεωρεί ότι της ανήκει. Εξάλλου με το ιδεολόγημα της Γαλάζιας Πατρίδας που το έχει εισάγει ως μάθημα στα σχολεία δηλώνει ότι το μισό Αιγαίο είναι δικό της.

Επιπροσθέτως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών (ΑΟΖ-Υφαλοκρηπίδας) που συζητάμε υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός νησιών που η Τουρκία αμφισβητεί το καθεστώς αυτών είτε μέσω της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», είτε ότι αυτά είναι στρατικοποιημένα. Αν δεν υπάρξει απόσυρση των παράλογων αυτών διεκδικήσεων της Τουρκίας δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε οριοθέτηση. Εκτός αν είμαστε έτοιμοι να θέσουμε στη δικαιοδοσία ενός Διεθνούς Δικαστηρίου παράλληλα με την επίλυση του θέματος της ΑΟΖ και το ιδιοκτησιακό καθεστώς ελληνικών νησιών.

Αναφορικά με το νησιωτικό σύμπλεγμα «Μεγίστης» η Τουρκία προβάλει το επιχείρημα ότι το σύμπλεγμα των νησίδων-βραχονησίδων της περιοχής του Καστελόριζου, διέπεται από ειδικό καθεστώς, των αποκομμένων νήσων που επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Άρα, τα νησιά αυτά υποστηρίζει, δεν διαθέτουν ούτε ΑΟΖ, ούτε και έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα ανατολικά της Κρήτης, νότια του Καστελόριζου μέχρι και την Κύπρο.

Να λάβουμε υπόψη ότι η Τουρκία έχει προχωρήσει επίσης στη σύναψη μνημονίου με τη Λιβύη για οριοθέτηση ΑΟΖ, αγνοώντας την ύπαρξη νησιών όπως η Κρήτη που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο έχουν δικαίωμα σε ΑΟΖ.

Υπάρχει η άποψη ότι οι διαφορές με την Τουρκία θα μπορούσαν να επιλυθούν μέσω ενός διεθνούς δικαιοδοτικού δικαστηρίου. Να υποθέσουμε ότι η Τουρκία θα δεχόταν να αποσύρει όλες τις παράλογες και παράνομες διεκδικήσεις της και να υπέγραφε συνυποσχετικό να πάμε σε ένα διεθνές δικαστήριο μόνο για το θέμα της ΑΟΖ. Θα υπήρχε άραγε συμφωνία και για το θέμα των χωρικών υδάτων;

H Ελλάδα ή θα προχωρήσει στο κλείσιμο των κόλπων με υιοθέτηση ευθείων γραμμών βάσης και θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ. ή θα υπάρξει συμφωνία για επιλεκτική διαφοροποίηση ανά περιοχή.

Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη ότι τα Διεθνή Δικαστήρια λαμβάνουν αποφάσεις όχι μόνο με όρους δικαίου, αλλά και με πολιτικά κριτήρια, προκειμένου κανένα από τα διάδικα μέρη να μην θεωρηθεί ηττημένο φεύγοντας.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν προβληματισμούς και ανησυχίες για τις διαπραγματεύσεις Ελλάδας – Τουρκίας που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Thursday, February 13, 2025

Latest News

Ανακαινίστηκε το κτίριο των αλιέων στο Λιμανάκι της Μάκρης Αλεξανδρούπολης

Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες συντήρησης, επιχρισμάτων και ελαιοχρωματισμών στο κτίριο, όπου στεγάζονται οι ερασιτέχνες αλιείς στο λιμανάκι της Μάκρης Αλεξανδρούπολης. Υπολείπονται...

More Articles Like This