Μέρος 2ο
- Το Μακεδονικό Ζήτημα, υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει ως μέρος του, σε λανθάνουσα μορφή, υφισταμένου εισέτι, Ανατολικού Ζητήματος. Ο Μακεδονικός Αγώνας, είναι το ξέσπασμα, αλλά και η αμυντική αναδίπλωση, σε πρώτο στάδιο, του Ελληνισμού της Μακεδονίας και στη συνέχεια του συνόλου του Ελληνισμού.
Μετά το 1890, έγινε περισσότερο αισθητή στη Μακεδονία η παρουσία Βούλγαρων και ειδικά μετά την πραξικοπηματική προσάρτηση της Βόρειας Θράκης (Ρωμυλίας) το 1885, από την Βουλγαρία. Οι συνεχείς πιέσεις προ την Οθωμανική εξουσία είχαν ως αποτέλεσμα την ίδρυση 4 βουλγαρικών Επισκοπών (Αχρίδας και Σκόπια 1890, Βελεσσά και Νευροκόπι το 1894). Οι Ελληνικοί πληθυσμοί της Βόρειας Μακεδονίας, που τους έπνιγε το άδικο και τους πλήγωνε η αδυναμία της Ελλάδας να τους συνδράμει, αναγκάστηκαν να πάρουν τα όπλα και να ξεσηκωθούν (Καπετάν Κώττας, Καπετάν Βαγγέλης Στρεμπενιώτης, Καπετάν Γκόνος κλπ). Αυτός ο αναβρασμός ήταν που σταδιακά οδήγησε το Μακεδονικό Ζήτημα, στον Μακεδονικό Αγώνα, 1904–1908.
- Κύριος πρωταγωνιστής του Μακεδονικού Αγώνα, υπήρξε, κατ’ αρχήν ο σκληρά δοκιμαζόμενος Ελληνισμός της Μακεδονίας, από τους Τούρκους κατακτητές και ειδικά τους Βούλγαρους (κομιτατζήδες, αυτονομιστές, εξαρχικούς και βερχοβιστές) οι οποίοι καίτοι μπορεί να χρησιμοποιούσαν, ίδιον τρόπον, δράσεως τους, απέβλεπαν όμως στην ενσωμάτωση της Μακεδονίας στη Βουλγαρία. Προ της τραγικής καταστάσεως στην οποία βρίσκεται ο Ελληνισμός της Μακεδονίας, ο οποίος από άκρη σε άκρη, καταδυναστεύεται από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες, επιτέλους η Ελληνική Κυβέρνηση Δηλιγιάννη, πιεζόμενη από την κοινή γνώμη, αποφασίζει να στείλει 4 Αξιωματικούς, μυστικά στη Μακεδονία για να την πληροφορήσουν, για τα εις τη Μακεδονία διαδραματιζόμενα. Οι Αξιωματικοί ήταν (Αλέξανδρος Κοντούλης, Παύλος Μελάς, Αναστάσιος Παπούλας και Γεώργιος Π. Κολοκοτρώνης). «Ζήτω η Μακεδονία. Πατούμε τ’ άγια χώματα της» γράφει ο Παύλος Μελάς, στη γυναίκα του Ναταλία, αδελφή του Ίωνος Δραγούμη. Στις 21 Αυγούστου, ο Παύλος Μελάς, ως «Μίκης Ζέζας» με τα παλικάρια του, διαβαίνει τα σύνορα. Ο Παύλος Μελάς εμψυχώνει τους Μακεδόνες, Έλληνες, οι οποίοι σπεύδουν να ενταχθούν στο απόσπασμά του. Καταδικάζει τη βία, τις αντεκδικήσεις και τους φόνους. Συγχωρεί, όποτε κρίνει και μπορεί. Οι καταδικασμένοι, οι οποίοι απαλλάσσονται, κλαίγοντας του φιλούν τα χέρια. Προδίδεται, όμως από τον κομιτατζή Μήτρο Βλάχο, η παρουσία του στη Σιάτιστα και ο τούρκικος στρατός, περικυκλώνει το σπίτι όπου διέμενε. Κατά την έξοδό του, από το σπίτι αυτό, πληγώνεται θανάσιμα και αφήνει το πνεύμα του, εκεί στη Μακεδονία. Ήταν Τετάρτη, νύχτα, 15 Οκτωβρίου 1904 και γίνεται ο πρώτος εθνομάρτυρας, εξ’ Ελλάδας, του Μακεδονικού Αγώνα.
Ένας άλλος εθνομάρτυρας του Μακεδονικού Αγώνα, είναι ο Καπετάν Κώττας, από τη Ρούλια (σήμερα Κώττα) των Πρεσπών, του νομού Φλωρίνης. Η δράση του Κώττα, στον Μακεδονικό Αγώνα υπήρξε, πρωτοποριακή, δυναμική και αποτελεσματική. Έχοντας συλληφθεί από τους Τούρκους, στις 27 Σεπτεμβρίου 1905, έχει αποφασιστεί να εκτελεστεί δια απαγχονισμού, στην πλατεία Ατ Παζάρ του Μοναστηρίου. Ανέβηκε μόνος του στο ικρίωμα και αφού φώναξε «Ντα ζίβι Γκάρτσια!» «Ζήτω η Ελλάς», κλώτσησε μόνος του το υποπόδιο.
O πιο δραματικός όμως, από τους Εθνομάρτυρες του Μακεδονικού Αγώνα, οι οποίοι υπήρξαν, πάρα πολλοί, είναι ο Καπετάν Άγρας επί του οποίου ασέλγησαν, εκτός των άλλων φρικτών βασανιστηρίων, οι δολοφόνοι σλαβοσκοπιανοί. (Τρίτο Μέρος).
- Μακεδονομάχοι με πλούσια εθνική δράση, τιμής ένεκεν μνημονεύονται, τα ονόματα κάποιων εξ αυτών.
- Οι Μακεδόνες
Ιωάννης Βίλλιογλου – Καπετάν Ράμναλης,
Γεώργιος Γιώτας – Καπετάν Γκόνος,
Δημήτριος Γκογκολάκης – Καπετάν Μητρούσης,
Νικόλαος Δουμπιώτης – Καπετάν Αμύντας,
Άρμεν Κούπτσιος,
Παύλος Κύρου,
Ευάγγελος Νάτσης Γεωργίου,
Καπετάν Βαγγέλης Στρεμπενιώτης,
Νικόλαος Νταηλάκης,
Δημήτριος Νταλίπης,
Νικόλαος Πύρζας.
- Οι Κρήτες
Γεώργιος Βολάνης,
Ευθύμιος Καούδης,
Ιωάννης Καραβίτης,
Γεώργιος Κατεχάκης – Καπετάν Ρούβας,
Εμμανουήλ Κατσίγαρης – Καραμανώλης,
Καπετάν Στυλιανός Κλειδής,
Γεώργιος Τσόντος – Καπετάν Βάρδας.
- Οι Μανιάτες
Μιχαήλ Αναγνωστάκος – Καπετάν Ματαπάς,
Αντώνης Βλαχάκης – Καπετάν Λίτσας,
Ιωάννης Δεμέστιχας – Καπετάν Νικηφόρος,
Παρασκευάς Ζερβέας – Καπετάν Παρασκευάς,
Δημήτριος Καλαποθάκης,
Κωνσταντίνος Μπουκουβάλας – Καπετάν Πετρίλος,
Παναγιώτης Παπατσανετέας – Καπετάν Παναγιώτης,
Λεωνίδας Πετροπουλάκης – Καπετάν Λεωνίδας,
Νικόλαος Τσοτάκος – Καπετάν Γέρμας,
Γρηγόριος Φαληρέας – Καπετάν Ζάκας.
- Από τον υπόλοιπο Ελληνισμό
Γιώργης Αργυρίου – Κυπραίος,
Κωνσταντίνος Γαρέφης,
Κωνσταντίνος Μαζαράκης – Καπετάν Ακρίτας,
Κωνσταντίνος Μάνος, ο Μακεδονομάχος ποιητής,
Πέτρος Μάνος – Καπετάν Βέργας,
Ζαχαρίας Παπαδάς – Καπετάν Φούφας,
Σπύρος Σπυρομήλιος – Καπετάν Μπούας,
Γεώργιος Τόμπρας – Καπετάν Ρουπακιάς.
- Στον Μακεδονικό Αγώνα, συνέδραμαν αποφασιστικά ο κλήρος, οι εκπαιδευτικοί και οι γυναίκες, τιμής ένεκεν αναφέρουμε:
- Ο ιερός κλήρος πριν και κατά τον Μακεδονικό Αγώνα
Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης
Μητροπολίτης Κορυτσάς Φώτιος (Δολοφονήθηκε)
Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός (Δολοφονήθηκε)
Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος Καλαφάτης, μετέπειτα Ιερο-εθνομάρτυς Σμύρνης (Λιντσαρίστηκε)
Ο παπά-Σταύρος Τσάμης (Δολοφονήθηκε)
- Οι εκπαιδευτικοί στον Μακεδονικό Αγώνα
Η Αικατερίνα Χατζηγεωργίου
Η Βελίκα Τράικου
Η Αγγελική Φιλιππίδου
Η Λίλη Βλάχου (Δολοφονήθηκε)
Η Φωτεινή Αλατά-Παπαδημητρίου
- Οι γυναίκες στον Μακεδονικό Αγώνα
Στο Πάνθεον των ηρωϊκών μορφών του Μακεδονικού Αγώνα, επάξια και εξέχουσα θέση, έχουν οι γυναίκες της Μακεδονίας.
Στη συνδρομή των γυναικών στηριζόταν, η παροχή πληροφοριών, μεταφορά όπλων και πυρομαχικών, περίθαλψη τραυματιών, τροφοδοσία αντάρτικων ομάδων και μεταφορά κρυφίως, εμπιστευτικών εγγράφων. Οι γυναίκες της Μακεδονίας ήταν αυτές, οι οποίες νεκροστόλιζαν και θρηνούσαν τους νεκρούς ήρωες, Μακεδονομάχους, όπως τους κρεμασμένους στην «Καρυδιά» εθνομάρτυρες Άγρα και Μίγγα, τους οποίους μόνο αυτές, τόλμησαν να ξεκρεμάσουν και να μεταφέρουν στην εκκλησία για την εξόδιο ακολουθία. Οι θρήνοι και τα μοιρολόγια, ήταν στην τοπική διάλεκτο, η οποία ουδόλως επηρέαζε το ελληνικό φρόνημα τους. Το γεγονός αυτό, της χρήσης της τοπικής διαλέκτου, από την εποχή εκείνη, έπρεπε να τύχει, ιδιαίτερης προσοχής και να μη γίνουν, τα λάθη, που έγιναν. Οι γυναίκες αυτές, οι οποίες τόλμησαν να ενταφιάσουν τον Άγρα και Μίγγα, είχαν αγνοήσει τους τότε τρομοκράτες κομιτατζήδες (σημερινούς Σκοπιανούς, ψευτομακεδόνες), ήταν, ως οι άλλοτε “Μυροφόροι” του Ιησού, η Μαρία Τζόλα, η Μαρία Μπακίρτση και η Μαρία Πάσχου. Από τις εκατοντάδες Μακεδονίτισσες του Μακεδονικού Αγώνα, «τιμής ένεκεν» μνημονεύουμε:
Ελένη Παπάζογλου, από Θεσσαλονίκη (Μπουμπουλίνα), Αμαλία Οικονόμου, από το Σιδηρόκαστρο, Μαρία Κυράτσου, από τη Βέροια (δολοφονήθηκε), Άννα Σωτηριάδου, από την Στρώμνιτσα, Αικατερίνη Βαρελά (δολοφονήθηκε), η κόρη της εντάχθηκε στο απόσπασμα του Καπετάν Γκόνου, Φιλόπτωχος αδελφότης κυριών Εδέσσης, Αικατερίνη Ι. Παπασίβενα, Ελένη Δ. Ρίζου, Μαριγούδα Α. Φράγκου, Μαρία Ι. Χατζηνίκου, Ευδοξία Γ. Γιαννάκη, Άννα Τσίτση, Ελένη Βλάχου, Θεοδώρα Τσαβέρνα, Αικατερίνη Μ. Θεοδώρου, Ελένη Ι. Γιούσμη.
Συνεχίζεται η αναφορά μαχητριών, Μακεδονίας, Ευαγγελία Τσιρόγκα, Ελισάβετ Ράικου (το 1912, ο Βασιλεύς Γεώργιος Α’ την τίμησε με το παράσημο ανδρείας), Ελένη Καρδάκη, από τους Σαρακηνούς, Ελένη Ιγγίλιτζη, Καλλιόπη Παπατζανετέα, Ολυμπία Καλλαγκάτση, Αικατερίνη Ι. Κάμτση, Μαρία Σιώνη, Σοφία Μιχ. Βαλταδώρου, Ελπίδα Χ. Νάντση, Αικατερίνη Αλυμπάκα και πάρα πολλές άλλες.
- Από τον Μακεδονικό Αγώνα 1904-1908, στη Συμφωνία των Πρεσπών
Στις 11.07.1908, τερματίζεται ο Μακεδονικός Αγώνας, με απόφαση του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ, ο οποίος υπέκυψε στους επαναστάτες Νεότουρκους. Μετά όμως τον τερματισμό του Μακεδονικού Αγώνα, συνεχίστηκαν οι συμπλοκές, μεταξύ Μακεδονομάχων και του Νεοτουρκικού στρατού, όπου σκοτώνεται στην Κατερίνη, ο οπλαρχηγός Νικόλαος Ανδριανάκης, ενώ δολοφονούνται από τους Νεότουρκους οι οπλαρχηγοί, Παύλος Ρακοδίτης, Πέτρος Περδίκας, Γκόνου Γιώτης, Γεώργιος Καραϊσκάκης και άλλοι.
Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-1913, η Μακεδονία διανέμεται σε τρία κράτη, Ελλάδα 51%, Βουλγαρία 10% (Πίριν), Σερβία 39%. Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, έτος 1924, με το Μακεδονικό εμπλέκονται, όλα τα κομμουνιστικά κόμματα (Ελλάδας, Βουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας, η Κομιντέρν και η Ρωσία/Σοβιετική Ένωση), με διαφορετικές θέσεις τους, εκάστου εξ’ αυτών, άλλοτε υπέρ της Γιουγκοσλαβίας και άλλοτε υπέρ της Βουλγαρίας. Το ΚΚΕ καίτοι ήταν το πολυπληθέστερο σε μέλη, δεν έχει λόγο, καθόσον η Μακεδονία παιζόταν τότε μεταξύ τους, είτε υπέρ Γιουγκοσλαβίας, είτε υπέρ Βουλγαρίας και ποτέ υπέρ της Ελλάδας καίτοι, όπως προαναφέρθηκε, κατείχε το 51% της Μακεδονίας. Με το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Τίτο, έχοντας επιχειρήσει και εν μέρει να επιτύχει, να εισχωρήσουν Παρτιζάνοι του ΤΕΜΠΟΥ στον ΕΛΑΣ, σκοπεύει να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη (Λεπτομέρειες ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ).
Εν συμπεράσματι, εάν ο Τίτο, βοηθούμενος, από την Πέμπτη Φάλαγγα, των υπό τον ΤΕΜΠΟ, σλαβοκομμουνιστών, εντός της Μακεδονίας, με τις από βορρά προελάσεως, των Παρτιζανικών Ταξιαρχιών αυτού, καταλάμβανε τη Θεσσαλονίκη, όπως επεδίωκε, σύμφωνα με το Σχέδιο της Αυτονόμησης του συνόλου της Μακεδονίας (Νότιας Σερβίας – Πίριν Βουλγαρίας, Αγαίου Ελλάδας) και ένταξή της στην Γιουγκοσλαβία, ως Αυτόνομη Δημοκρατία της Μακεδονίας, ΔΕΝ θα είχε αποχωρήσει. Θα είχε την υποστήριξη των Συμμάχων, διότι μέσα στα πλαίσια του «Ψυχρού Πολέμου», ο Τίτο, χαρακτηρισθείς, ως ρεβιζιονιστής και αντίπαλος του Στάλιν, συνέπλεε με αυτούς (Συμμάχους).
Οι Σύμμαχοι, όπως πάντα συμβαίνει, στα εθνικά μας θέματα, (Μ. Ασία 1922 – Κύπρος 1974) και στην περίπτωση αυτή, θα πρόδιδαν την Ελλάδα, παρά τις θυσίες της και την προσφορά της, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ας προσέξουμε στο Αιγαίο και Δυτική Θράκη. Ας μην ξεχνάμε και την Κύπρο. ΟΥΔΕΜΙΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ, στις οποιεσδήποτε συναντήσεις και συζητήσεις για τα εθνικά μας θέματα. Κάθε ενδεχόμενη υποχώρησή μας, ήθελε χαρακτηρισθεί επιζήμια και θα αποτελούσε μια πράξη εθνικής μειοδοσίας μας, έξωθεν κατευθυνόμενης. Μετά την κορύφωση του ψυχρού πολέμου και μετά τη συνάντηση, την άνοιξη του 1959 Καραμανλή-Τίτο, θα λέγαμε, χωρίς να αποφεύγονται, οι κατά καιρούς, κρίσεις, ότι το «Μακεδονικό» μπαίνει στο ψυγείο. Το 1991, η Γιουγκοσλαβία, ψυχορραγεί, ως κρατική οντότητα. Με γερμανική υποκίνηση, τον Ιούλιο του 1991, η Σλοβενία, κάνοντας την αρχή, της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, κηρύσσεται ανεξάρτητη. Ακολουθούν, με σκληρές μάχες και συγκρούσεις, η Κροατία και Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Στις 25 Ιανουαρίου 1991, γίνεται δημοψήφισμα στα Σκόπια και με ποσοστό 95,09%, τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας. Στις αρχές του 1992, η νεοσύστατη «Δημοκρατίας της Μακεδονίας», είχε ανοίξει τα πανιά της, η Βουλγαρία, στις 25 Ιανουαρίου, είναι η πρώτη χώρα που την αναγνωρίζει. Μετά την εμφάνιση, στο ιστορικό προσκήνιο (1991), της μέχρι τότε ανύπαρκτης, ονομαζόμενης «Ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Μακεδονίας», στην Ελλάδα επικρατούσε, γενικά, η άποψη του «ανύπαρκτου Μακεδονικού», το οποίο όμως υπέβοσκε κάτω από τον γιουγκοσλαβικό μανδύα, ως τελευταίο υπόλοιπο-απολίθωμα, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στα Βαλκάνια, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Η Ελλάδα, ήταν σε πλήρη άγνοια, για την αναστάτωση που προκαλούσε στα βόρεια σύνορά της, το «Μακεδονικό», όπως ραγδαία αυτό ήδη είχε εξελιχθεί, ενώ η ελληνική διασπορά σε ΗΠΑ, Αυστραλία και Καναδά, έδιναν μάχες με τους σλαβομακεδόνες, για το θέμα αυτό. Έτσι, από τα γιουγκοσλαβικά ερείπια, εκτοξεύθηκε, αιφνιδιαστικά, «βόμβα», η οποία έσκασε στα χέρια του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και Υπουργού Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά. Αποπομπή Σαμαρά από Κωνστ. Μητσοτάκη. Η βόμβα, ήταν η εμφάνιση κράτους, με το όνομα «Μακεδονία» και πιαστήκαμε στον ύπνο. Η καταιγίδα επέρχεται. Ο Ελληνισμό, η κοινωνία, αντιδράει συναισθηματικά, με ογκώδη και μαχητικά συλλαλητήρια, αρχής γενομένης από Θεσσαλονίκη (14 Φεβρουαρίου 1992). Το «Μακεδονικό» σβήνεται, κατά τον Παπαθεμελή, στην ονομασία του, και ονομάζεται Σκοπιανό.
Στην 25ετία, που περνά, μέχρι την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, πολλά συμβαίνουν, όπως συναντήσεις ηγετών, εμπάργκο, οικονομικές εκμεταλλεύσεις κλπ. Το κράτος της «Βόρειας Μακεδονίας», γίνεται μέλος του ΝΑΤΟ, με την υποστήριξη αυτού με κάθε τρόπο, ακόμη και εκβιαστικούς, για την Ελλάδα. Μπορεί το κράτος αυτό, να μην αποτελεί στρατιωτική και οικονομική απειλή για την Ελλάδα, αποτελεί όμως, σοβαρότατη απειλή, δορυφοροποιούμενο, συγκεκριμένα από την Τουρκία, όπως ήδη διαφαίνεται. Το «Μακεδονικό-Σκοπιανό» είναι, ως εκ τούτου, κατά την εκτίμησή μας, ένα πρόβλημα, το οποίο περιβάλλεται, όπως ένα αυγό, από ένα τσόφλι, που είναι η Συμφωνία των Πρεσπών και που είναι δυνατό να σπάσει, τόσο από μέσα (σύγκρουση Σλάβων και Αλβανών), όσο και απ’ έξω, ως εκ της δορυφοροποιήσεως αυτού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, για την ειρήνη και ασφάλεια στην περιοχή.
Ως εκ τούτου, ουδείς εφησυχασμός, το Μακεδονικό, συνεχίζει να ζει και να προκαλεί…
Ακολουθεί η ένταξη αυτού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι δυνατή η είσοδός του; ως εκ των αρνητικών θέσεων, τις οποίες λαμβάνουν οι ηγέτες αυτού για την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών, καθώς και τις υφέρπουσες αλυτρωτικές, πανμακεδονικές αυτού, επιδιώξεις και φαντασιώσεις; Εφιστάται η ανάλογη εγρήγορση και η επιβαλλόμενη, δικαιολογημένη αντίδραση μας.
Ακολουθεί Τρίτο Μέρος
Βοηθήματα
- Παύλος Μελάς: Έλενας Μαστέλλου-Γιαννάκενα
- Μακεδονικό Σταύρος Τζίμας
- Συμφωνία Πρεσπών Άγγελος Συρίγος
Παναγιώτης Χόχολης
Αντιστράτηγος ε.α.
Επίτιμος Διοικητής
Ανωτάτης Σχολής Πολέμου
