20 χρόνια σαρκώμενη και θυσιαζόμενη αγάπη!
Συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από την ημέρα που ένας αυθάδης, αλαζονικός και προκλητικός νεανίας, «ώριμο τέκνο της οργής» της μεταπολίτευσης, πιστεύοντας ότι κατέχει την «αποκαλυφθείσα επαναστατική αλήθεια» με την οποία θα γκρεμιζότανε το «σύστημα», εισέβαλε ως ανακριτής και δικαστής στο Επισκοπείο στην Αλεξανδρούπολη, ως αριστερός Σαβοναρόλα να αποκαλύψει δημόσια την «αλήθεια» για τη χλιδή του τρυφηλού τοπικού ιερατείου.
Σαράντα χρόνια μετά, ο εξεγερμένος νεοσσός απεκδύθηκε της νοσηρής και τυφλής ιδεολογίας του, γιατί την ημέρα της εισβολής του στη «Βαστίλη» ανακάλυψε έκπαγλος το ΠΡΟΣΩΠΟ και την ΑΓΑΠΗ.
Συνάντησε τον Αδελφό που του αποκάλυψε την Αλήθεια. Ως σύγχρονος Ιωάννης, ο Αδελφός μου την ημέρα που με υποδέχθηκε και μου άνοιξε την πόρτα του Επισκοπείου για να εξερευνήσω τα «μυστικά του Βατικανού», με πήρε από το χέρι και με νηφαλιότητα, στοργή και αφοσίωση με οδήγησε στην Οδό της ΙΔΙΟΠΡΟΣΩΠΙΑΣ, αποκαλύπτοντάς μου από τότε καθημερινά ότι χρέος και στόχος μας είναι: «γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς», ότι η Αλήθεια σαρκωμένη ως αγάπη και θυσιαζόμενη «υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας» οδηγεί στην απελευθέρωση.
Είκοσι χρόνια μετά από την ημέρα εκείνη ο Αδελφός μου και πριν από είκοσι χρόνια από σήμερα, στις 5 Νοεμβρίου 2024, ενθρονίσθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό, παρουσία πλήθους κόσμου.
Είκοσι χρόνια καταθέτει το έμπρακτο παράδειγμα ότι εκείνο που συγκροτεί την αγάπη και την αναβιβάζει από μια απλή ρομαντική ιδέα στο πεδίο αυθυπέρβασης είναι η ευθύνη, η αποστολή. Απέναντι στον άλλον. Τον οποιοδήποτε άλλον. Που παράγει την ηθική δέσμευση ως άσκηση της αγάπης.
Το διακήρυξε σε δύσκολους καιρούς όταν μίλησε για το ζωτικό θέμα των μεταναστών-προσφύγων. Το κάνει πράξη στις επιλογές κοσμικών συνεργατών στα ιδρύματα, στις αγαπητικές προσφορές σε ενδεείς.
Υπερασπίσθηκε σταθερά, ακόμη κι όταν δέχθηκε τοξικά πυρά και αήθεις επιθέσεις, το ουσιώδες της υπαρκτικής γνησιότητας: «Μείζον δε πάντων, η αγάπη». Γιατί γνωρίζει ότι «ο Χριστός είναι σκάνδαλο, πέτρα σκανδάλου (π.Α.Γιέφτιτς)». Βιώνει μια βαθιά, καρδιακή θεολογική αίσθηση , ανοιχτή στο ζωντανό Χριστό κι όχι μια κλειστοφοβική θεώρηση που μεταμορφώνεται σε σύστημα εξουσίας που απειλεί με τα ξίφη του κούφιου ηθικισμού και του υποκριτικού ευσεβισμού.
Υπέμεινε με καρτερία το ρήγμα που προκάλεσε ο χυδαίος και εκφυλιστικός Μεσσιανισμός που καρποφόρησε στον ταραγμένο νου ενός ιδεοληπτικού ευεργετηθέντος κληρικού και άντεξε με θαυμαστή αντοχή τις πρωτοφανείς προσωπικές ύβρεις και συκοφαντίες.
Άκουγε και ακούει με ηρεμία και διαλογιζόμενος εν αγάπη τις αντίθετες απόψεις και θέσεις μου και οι τυχόν διαφωνίες μας δεν διατάραξαν ποτέ τη σχέση μας. Αντιθέτως την ενδυνάμωνε. Γιατί ο διάλογος, η ενθάρρυνση, η σιωπή, η μακροθυμία, η υπομονή του, με οδηγούσαν συνήθως ν αλλάζω εγώ άποψη.
Όπως κατανόησα μέσα από το στοχασμό του την ιαματική αξία του «Περιβολιού της Παναγίας» και ξέφυγα από τον Αγιορείτικο φονταμενταλισμό μου.
Με το παράδειγμά του, μου έδειξε ότι η εκκλησία δεν είναι ένας περίκλειστος χώρος στην ιδιωτική σφαίρα του καθενός, αλλά αντιθέτως είναι υπόθεση που αφορά τον δημόσιο βίο. Η θρησκευτική ταυτότητά μας είναι προσωπική υπόθεση μας, αλλά διαποτίζει, χρωματίζει, εμπνέει τη δημόσια σφαίρα, τον κοινό μας χώρο. Διαμορφώνει και τεκμηριώνει απαντήσεις σε προβλήματα και ερωτήματα που χαράσσουν τον προσανατολισμό του κοινού μας βίου.
Και επειδή η κοινωνία και η φύση απεχθάνονται το κενό και το καλύπτουν, γι’ αυτό δικαίως και υποχρεωτικά αρθρώνει λόγο που γονιμοποιεί αλλά και προκαλεί αντιδράσεις. Η διανοητική ευτολμία του στις δημόσιες υποθέσεις και προκλήσεις, τον έφερε και σε αντιπαλότητα με στερεοτυπικές αντιλήψεις. Καλύπτει όμως με επάρκεια και αξιοπιστία τα θεσμικά κενά. Μου έδειξε με το παράδειγμα του ότι δύο δρόμοι που πολλοί νομίζουν ασύμπτωτους, τελικά ταυτίζονται: η συνάντηση με τον Χριστό και η λαχτάρα για ένα δίκαιο λόγο.
Δεν γνωρίζω αν έχω εγώ δίκαιο, αλλά βίωσα κάποιες, ελάχιστες φορές, ότι έκανε αστοχίες και λάθη επιλογών. Διαφώνησα μαζί του στο θέμα των σχέσεών μας με τη Ρωσία και το Πατριαρχείο Μόσχας. Οι εξελίξεις δείχνουν ποιος είναι «με τη σωστή πλευρά της Ιστορίας».
Πρόσωπο ζωντανό, με αγωνίες αλλά ποτέ με πιεστικό τρόπο, απέφυγε τις ιδεοληψίες, αλλά με γλυκύτητα και σπλαχνικότητα υπερασπίζεται την παρακαταθήκη του π.Α.Σμέμαν: «για να ζήσει ο κόσμος» χρειάζεται μαρτυρία της χριστιανικής οπτικής, κοινή γλώσσα με την κοινωνία. Γι’ αυτό ίσως έχουμε διαφορετικές θεωρήσεις σε σύγχρονα προβλήματα. Πρόσφατα σε διάλογό μας με Υπουργό για την ανάπτυξη του Έβρου, είχαμε διαφορετικές προτάσεις: εκείνος μιλούσε για τον Άνθρωπο και εγώ για αριθμούς. Ακόμη διερωτώμαι ποιου ιδέες είναι ωφέλιμες για τον τόπο μας.
Η πνευματική αδελφική φιλία μας, που ζυμώθηκε σαράντα χρόνια με το νου, την ψυχή και το σώμα σταθερά στραμμένα στην αγάπη, έχει σήμερα μόνο δύο εκκρεμότητες και αιρεσιμότητες:
~ Ακόμη δεν έχω πεισθεί ότι κάνω λάθος που διακινώ με θέρμη τη θεωρία της αποκατάστασης των πάντων, την οποία υποστηρίζουν ο Νύσσης, ο Ωριγένης, ο Μάξιμος ο Ομολογητής και άλλοι.
~ Έχω μια ευχή και προτροπή για το ΠΡΟΣΩΠΟ του, που δεν μου επιτρέπει να εκφράσω δημόσια.
(Απο)χαιρετώ τον Αδελφό και Φίλο μου με τη φράση του Χριστού στους μαθητές του: «υμείς φίλοι μου εστέ».
Θυμάμαι και την προτροπή του Αγίου Σιλουανού: «ο αδελφός μας είναι η ζωή μας».
Ο Αδελφός, ο Φίλος μου, είναι μια κατηγορία μόνος του!
Και τον δέχομαι ολόκληρο. Με τα ελλείμματα και τα τεράστια, πληθωρικά πλεονεκτήματά του!
Δημοσθένης Π. Δούκας