Η ίδρυσή της και τα πρώτα χρόνια 1930-1933
Β’ Μέρος
1932: Η ΑΕΔ ΕΝΑ ΠΟΛΥΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ
Στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο αρ. 97 την 1η Ιαν 1932 υπάρχει δημοσιευμένο μονόστηλο, που αφορά ανακοινώσεις της ΑΕΔ προς τους αθλητές της. Στις 3 Ιανουαρίου καλεί τους αθλητές να παρευρεθούν στις 2 μ.μ. μαζί με τον ιματισμό τους στα αποδυτήρια της ομάδας.
Παρακάτω ενημερώνει για τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν προς τον ΣΕΓΑΣ οι κληρωτοί αθλητές της, προκειμένου να κάνουν χρήση της τετράμηνης απαλλαγής από τη στράτευση τους. Επιπροσθέτως καλεί τα μέλη της ομάδας να προσκομίσουν μία φωτογραφία για την απόκτηση δελτίου ταυτότητας, έτσι ώστε να έχουν μειωμένα εισιτήρια.
Στις 24 Ιαν 1932 και στο φύλλο με αρ. 100 ανακοινώνεται ο πρώτος ετήσιος χορός της ΑΕΔ το Σάββατο στις 30 Ιαν 1932, όπου αναφέρει : «Ανάδειξη Βασιλίσσης του χορού – χορός της τύχης – ταχυδρομείον – χορός μέχρι πρωίας – Πλήρη Τζαζ. Εισιτήρια εις την είσοδον. Προσκλήσεις δεν θα σταλούν».
Σε δημοσίευση που έγινε στο φύλλο με αρ. 101 στις 31 Ιαν 1932 υπάρχει ανακοίνωση, ότι μέρος των εσόδων του χορού της ΑΕΔ θα διατεθεί και για τα μαθητικά συσσίτια. Να τονίσουμε, ότι από το τέλος του 1931 η Ελλάδα αλλά και γενικά τα Ευρωπαϊκά κράτη βιώνουν μία τεράστια οικονομική κρίση, η οποία προήλθε από το οικονομικό κραχ του 1929 στην Αμερική. Έτσι λοιπόν η ΑΕΔ, αλλά και οι υπόλοιποι σύλλογοι της πόλης, δείχνουν το κοινωνικό τους πρόσωπο ενισχύοντας οικονομικά τα συσσίτια, καθώς και όπου παρουσιάζεται ανάγκη.
Εντός του Ιανουαρίου η ΑΕΔ έδωσε και έναν φιλικό αγώνα με τον Στρατιωτικό Τομέα Έβρου (ο οποίος είχε έδρα στο Διδυμότειχο με πλούσια κοινωνική και πνευματική προσφορά). Στο φύλλο αρ. 101 στις 31 Ιαν 1932 δημοσιεύθηκε ρεπορτάζ που αφορούσε την εξέλιξη του αγώνα. Το αποτέλεσμα ήταν ισόπαλο 2-2, ενώ στο πρώτο ημίχρονο η ΑΕΔ είχε βρεθεί πίσω στο σκορ με 0-1. Στο άρθρο διαβάζουμε, ότι ο αγώνας ξεκίνησε στις 3 μ.μ. κάτω από δριμύ ψύχος. Στο πρώτο ημίχρονο ο αέρας ευνοούσε τους παίκτες της ΑΕΔ, αλλά ο Τομέας κατάφερε να προηγηθεί πετυχαίνοντας ένα τέρμα. Στο δεύτερο ημίχρονο η ΑΕΔ μπήκε πιο δυνατά αλλά ο Τομέας πέτυχε και δεύτερο τέρμα, στη συνέχεια : «Εις το 20 (λεπτό) από πάσα του Τάσιου και σουτ του Ζαρέ επιτυγχάνεται το πρώτον τέρμα υπό της Ενώσεως, εις το 35 από ωραίαν σέντρα του Σεϊτανίδη και σουτ του Βασιλειάδη επιτυγχάνεται το δεύτερον τέρμα υπέρ της Ενώσεως κι ούτω λήγει ο αγών με 2-2». Γενικότερα ο αρθρογράφος αναφέρει, ότι και οι δύο ομάδες παρουσίασαν ωραίο θέαμα και ότι ο διαιτητής ήταν αμερόληπτος.
Στο φύλλο αρ. 103 στις 14 Φεβ 1932 έχει δημοσιευθεί άρθρο στο οποίο γράφει ότι : «Ο δοθείς πρώτος χορός της ΑΕΔ εσημείωσε δυστυχώς οικτράν αποτυχίαν». Ο αρθρογράφος αιτιολόγησε την αποτυχία γράφοντας, ότι κάποιοι δεν θέλουν την επιτυχία της ΑΕΔ και ότι δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν τη σημασία ύπαρξης αυτού του αθλητικού σωματείου. Στην ίδια εφημερίδα και στη στήλη «Μολυβιές» υπάρχει μία πιο ρεαλιστική προσέγγιση της αποτυχίας : «Ο χορός της ΑΕΔ είχε το παρελθόν Σάββατο μεγάλην …Αποτυχίαν. Που να το αποδώσωμεν άραγε αυτό. Εις την αναπαραδιάν; (δηλαδή στην οικονομική κρίση) ή εις την διοργανωτικήν επιτροπήν; Στην ίδια στήλη υπάρχει αναφορά για αναβολή αγώνων της ΑΕΔ με άλλες πόλεις λόγω κακοκαιρίας, και φέρει ως παράδειγμα μία αναβολή που έγινε σε αγώνα με τη Αλεξανδρούπολη.
Τελικά, όπως πληροφορούμαστε από το φύλλο αρ. 114 στις 8 Μαΐου 1932, η ποδοσφαιρική συνάντηση με ομάδα της Αλεξανδρούπολης, και πιο συγκεκριμένα με το «Διδασκαλείο», πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη στις 20 Μαρ 1932 και έληξε με βαριά ήττα της ΑΕΔ με 4-0. Στο εν λόγω άρθρο ανακοινώνεται ο επαναληπτικός αγώνας μεταξύ ΑΕΔ και Διδασκαλείου στις 8 Μαΐου, και γίνεται μνεία για τις νίκες του Διδασκαλείου επί ομάδων της Αλεξανδρούπολης (τον Εθνικό με 2-1 και τον Άρη Αλεξ/πόλως με 6-0), προκειμένου να αναδειχθεί η δυναμική της αντίπαλης ομάδας: «Λόγω λοιπόν του εξαιρετικού της ομάδος, ο αγών προμηνύεται λίαν πεισματώδης, δεδομένου ότι και η ομάς της ΑΕΔ κατέρχεται με πλήρη σύνθεσιν».
Στο ίδιο άρθρο υπάρχει ακόμη μία σημαντική ανακοίνωση, βάσει της οποίας αποδεικνύεται η πρόθεση των παραγόντων της ΑΕΔ να δημιουργήσουν ένα πολυαθλητικό σωματείο : «Επί τη επετείω της απελευθερώσεως της πόλεώς μας, η ΑΕΔ διοργανώνει αδεία του ΣΕΓΑΣ λαϊκούς τοπικούς Ποδηλατικούς αγώνας ανωμάλου δρόμου 10 χλμ. Επί της δημοσίας οδού Ελληνοχωρίου με ελευθέραν συμμετοχήν. Ομοίως κατά πάσαν πιθανότητα την αυτήν ημέραν θέλουσι γείνει και τα εγκαίνεια της λειτουργίας και του σκοπευτικού αυτής τμήματος, εις τον αυτόν χώρον ένθα και η αφετηρία των ποδηλατικών αγώνων». Τελικά οι ποδηλατικοί αγώνες δεν έγιναν, καθώς όπως διαβάζουμε σε δημοσίευση στο φύλλο αρ. 116 στις 22 Μαΐου 1932 : «Η Αθλητική Ένωση Διδυμοτείχου την παρελθούσαν Κυριακή προκήρυξε ποδηλατικούς αγώνας, αλλά ελλείψει ποδηλατιστών ανεβλήθησαν επ’ αόριστον», και δυστυχώς δεν γνωρίζουμε τι απέγινε με τους σκοπευτικούς αγώνες.
Την Κυριακή 8 Μαΐου 1932, σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας αρ. φύλλου 115 στις 15 Μαΐου 1932, πραγματοποιήθηκε στο Διδυμότειχο η ρεβάνς του αγώνα μεταξύ ΑΕΔ και Διδασκαλείου Αλεξανδρουπόλεως. Μαζί με τους μαθητές του Διδασκαλείου: «εξέδραμον εξ Αλεξανδρουπόλεως περί τους 60 πρόσκοποι συνοδευόμενοι υπό του αρχηγού των κ. Καμπάνταη του Διευθυντού του Διδασκαλείου κ. Γαρδίκα και του καθηγητού συμπατριώτου μας κ. Αδαμαντίου Ταμβακίδου (ο Ταμβακίδης γεννήθηκε στο Διδυμότειχο το 1888 και υπήρξε ένα ευπατρίδης φιλόλογος και δάσκαλος της Θράκης)».
Παρακάτω στο άρθρο περιγράφεται η υποδοχή που έγινε στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης, από φιλάθλους, θεσμικούς του Δήμου, της ΑΕΔ, της εκπαιδευτικής κοινότητας, καθώς και από τους Προσκόπους του Διδυμοτείχου και τον αρχηγό τους κ. Καραχάλιο. Μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα το απόγευμα ΑΕΔ και Πρόσκοποι παρέθεσαν γεύμα στους εκδρομείς, με επισημότατο χαρακτήρα, όπου υπήρξαν προπόσεις και ομιλίες. Οι εκδρομείς από την Αλεξανδρούπολη διανυκτέρευσαν στο Διδυμότειχο, και την επόμενη ημέρα αφού ξεναγήθηκαν στο κάστρο της πόλης, από τον καθηγητή του Γυμνασίου Διδυμοτείχου Αρχιμ. Νικόλαο Βαφείδη επέστρεψαν στην Αλεξανδρούπολη.
Όσον αφορά τον ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ ΑΕΔ και Διδασκαλείου, στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας «Θράκη», έχει δημοσιευθεί ένα εκτενές μονόστηλο με τίτλο Ποδοσφαιρικά: ΑΕΔ – Διδασκαλείο Αλεξ/πόλεως 4-3, το οποίο θα παραθέσουμε συνοπτικά: Ο αγώνας ξεκίνησε στις 16:30, ο κόσμος όμως συγκεντρώθηκε στο γήπεδο από τις 16:00. Η ομάδα του Διδασκαλείου προηγήθηκε με 1-0 αλλά οι παίκτες της ΑΕΔ ισοφάρισαν πριν την λήξη του πρώτου ημιχρόνου. Στο δεύτερο ημίχρονο η ομάδα της ΑΕΔ είχε μια μικρή υπεροχή και κατάφερε να προηγηθεί με 2-1, οι παίκτες του Διδασκαλείου αντέδρασαν και με δύο τέρματα προηγήθηκαν με 2-3. Με ένα ισχυρό χτύπημα φάουλ η ΑΕΔ ισοφάρισε, και δέκα λεπτά πριν από την λήξη του αγώνα πέτυχε και το τέταρτο και νικητήριο τέρμα. Αξίζει να παραθέσουμε ένα απόσπασμα από το άρθρο όπου αναφέρονται οι διακριθέντες παίκτες της ΑΕΔ: «Εκ της Ενώσεως διεκρίθησαν ο μέσα αριστερά Λίβας τα δύο μπακ Αντωνόπουλος, Ναλμπάντης και ο σέντερ χαφ Τερζής. Επίσης ο Μοδενάου καλός. Ο τερματοφύλακας Βασιλειάδης ένεκα του τραύματος του, εις τον αριστερόν του πόδα δεν ηδηνήθη να παίξει το σύνηθες παιγνίδι του».
Στο φύλλο αρ. 117 στις 29 Μαΐου 1932 δημοσιεύθηκε το «Ευχαριστήριο» μήνυμα που εξέδωσαν το Διδασκαλείο Αλεξανδρούπολης και οι Πρόσκοποι: «διά την θερμότατην υποδοχήν και φιλοξενία», όλων των εμπλεκομένων φορέων του Διδυμοτείχου και φυσικά και της ΑΕΔ.
Το τελευταίο άρθρο που αφορούσε την ΑΕΔ δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα στο φύλλο αρ. 117 στις 29 Μαΐου 1932 και ανέφερε, ότι την Κυριακή 5 Ιουνίου θα ανεβεί στο Διδυμότειχο η : «ισχυρά ομάς της Αλεξανδρουπόλεως Άρης, ίνα συναντηθεί μετά της Αθλητικής Ενώσεως». Στη συνέχεια του άρθρου, ο συντάκτης επέστησε την προσοχή των αρμοδίων της ΑΕΔ, έτσι ώστε να επιλεγεί και να προπονηθεί η καλύτερη δυνατή σύνθεση παικτών.
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιο άλλο άρθρο στην εφημερίδα Θράκη που να αναφέρει, άλλες πληροφορίες για την ΑΕΔ, καθώς για λόγους που δεν γνωρίζουμε, από το επόμενο φύλλο κυκλοφορούσε μόνο με δύο σελίδες αντί για τέσσερις, με αποτέλεσμα να μειωθεί κατά πολύ η ύλη της εφημερίδας. Επίσης τον Ιούνιο του 1932 έπεσε μία πάρα πολύ σφοδρή χαλαζόπτωση, που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στην αγροτοκτηνοτροφική παραγωγή, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της ύλης να επικεντρωθεί σε αυτό το μείζον ζήτημα. Τον Σεπτέμβριο του 1932 πραγματοποιήθηκαν βουλευτικές εκλογές, για τις οποίες αφιερώθηκε σχεδόν όλη η ύλη της εφημερίδας, η οποία εξέδωσε το τελευταίο της φύλλο στις 8 Οκτ 1932 και δεν ξανακυκλοφόρησε, διότι ο εκδότης Γρηγόρης Μήτκας διορίσθηκε στον Δήμο Διδυμοτείχου ως Γενικός Γραμματέας.
Όσον αφορά το επόμενο έτος, το 1933 (που όπως αποδείξαμε λανθασμένα θεωρείται έτος ίδρυσης της ΑΕΔ), μέσω του διαδικτύου, αλιεύσαμε από τουρκική εφημερίδα έναν διεθνή αγώνα της ομάδας του Διδυμοτείχου. Σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Vakit Gazetesi» στις 23 Αυγούστου 1933 με τίτλο: ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΣΤΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ, αναφέρει, πως η ποδοσφαιρική ομάδα “Ergene Spor Kulübü” (Αθλητικός Όμιλος Εργίνη) της επαρχίας Μακράς Γέφυρας (Uzunköprü), πρωταθλήτρια ομάδα (1932-33) της Ανατολικής Θράκης, έρχεται στο Διδυμότειχο για να αντιμετωπίσει την τοπική ομάδα του Διδυμοτείχου». Θα πρέπει να επισημάνουμε πως από την Μακρά Γέφυρα (και την περιφέρειά της), ήρθαν στο Διδυμότειχο πολλοί πρόσφυγες με την ανταλλαγή του 1922, και ενδεχομένως κάποιοι εξ αυτών να συνέδραμαν, ώστε να πραγματοποιηθεί ο εν λόγω ποδοσφαιρικός αγώνας. Αυτό ίσως και να είναι το πρώτο διεθνές παιχνίδι της ΑΕΔ, καθώς όπως είδαμε παραπάνω από τα φύλλα της εφημερίδας «Θράκη», δεν πραγματοποιήθηκε ο αγώνας με ομάδα της Βουλγαρίας.
Για τα επόμενα χρόνια και την πορεία της ΑΕΔ μέχρι και το 2012 υπάρχουν στοιχεία στο βιβλίο του αείμνηστου Θανάση Τσιμάκη με τίτλο: «Αθλητική Ένωση Διδυμοτείχου – Η Πράσινη Θύελλα της Θράκης». Μέσα από το εν λόγω βιβλίο αλιεύουμε και μία ακόμη πληροφορία που μας παραπέμπει στο έτος 1933: «το 1931 δημιουργήθηκε η Ένωση ποδοσφαιρικών Σωματείων (ΕΠΣ) Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με έδρα την Καβάλα. Σ’ αυτής της Ένωσης τα χαρτιά θα πρέπει να καταχωρήθηκε και η εγγραφή της ΑΕΔ ως μέλους της, το 1933, για πρώτη φορά». Ενδεχομένως γι’ αυτό το λόγο να τέθηκε ως ημερομηνία ίδρυσης της ΑΕΔ το 1933, γεγονός βέβαια που δεν είναι ορθό όπως καταδεικνύουμε, με βάση τα φύλλα της εφημερίδας «Θράκη», της οποίας ο εκδότης Γρ. Μήτκας υπήρξε μέλος του ΔΣ της ΑΕΔ.
Κλείνοντας το παρόν κείμενο και συνοψίζοντας τις πληροφορίες που παραθέσαμε από την τοπική εφημερίδα «Θράκη», βλέπουμε ότι η Αθλητική Ένωση Διδυμοτείχου προέκυψε και ιδρύθηκε το 1930, από την ένωση δύο σωματείων της πόλης, την Εθνική Ένωση Εφέδρων (Ε.Ε.Ε.) και την Πρόοδο. Εξ αρχής οι παράγοντες της ομάδας δεν ασχολήθηκαν μόνο με το ποδοσφαιρικό τμήμα, αλλά προσπάθησαν να δώσουν έναν πολυαθλητικό χαρακτήρα, με τη δημιουργία τμημάτων κλασικού αθλητισμού και τη διοργάνωση και άλλων αγώνων, όπως ποδηλατικοί και σκοπευτικοί. Στο τέλος του 1930 η ΑΕΔ εγγράφηκε στο μητρώο του ΣΕΓΑΣ και στο τέλος του 1931 στο μητρώο της ΕΠΟ. Επίσης είδαμε ότι έλαβε, ήδη από το 1931 χρηματοδοτήσεις από το κράτος και οι αθλητές της μπορούσαν να τύχουν των νομοθετικών ευεργετημάτων που αφορούσαν τη στράτευσή τους.
Θεωρούμε αυτονόητο, ότι με βάση τα παραπάνω στοιχεία θα πρέπει οι σημερινοί παράγοντες της ΑΕΔ να διορθώσουν την ημερομηνία ίδρυσης της ομάδας, και να θεσμοθετήσουν στο έμβλημά της το έτος 1930. Ευχόμαστε να συνεχίσουν να υπάρχουν παράγοντες, προπονητές και παίκτες στο Διδυμότειχο που να στηρίζουν την ΑΕΔ και το 2030 να γιορτάσουμε όλοι μαζί τα 100 χρόνια ύπαρξης του ιστορικού μας σωματείου. Και γιατί όχι, κάποια στιγμή να υπάρξει και μία μεγάλη επιτυχία, ανάλογη με την κατάκτηση του Κυπέλου Ερασιτεχνών Ομάδων Ελλάδος, που πραγματοποιήθηκε από την ΑΕΔ στις 15 Ιουνίου 1980 στο Καυτατζόγλειο Στάδιο Θεσσαλονίκης.
Ιωάννης Α. Σαρσάκης (Καστροπολίτης)
