9.4 C
Alexandroupoli
Friday, March 29, 2024

Ο «ξεχασμένος» Δήμαρχος Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης

Τεράστια η Πατριωτική προσφορά του Μεγάλου Ανδρός – Ίσως θα έπρεπε ο Δήμος Αλεξανδρούπολης, να τον τιμήσει κάποια στιγμή, δεόντως 

Η Πατριαρχική οικογένεια Αλτιναλμάζη καταγόταν από την Αίνο. Γενάρχης των Αλτιναλμαζηδων της Αδριανούπολης ήταν ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης (γεν.1810), του οποίου η κατοικία βρισκόταν στο κοσμοπολίτικο Καραγάτς. Το δαιμόνιο επιχειρηματικό του πνεύμα καταδεικνύεται από τους αλευρόμυλους, παγοποιείο, ποτοποιία και ψυγεία, που διέθετε. Ήταν ένας από τους ιδρυτές του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανούπολης το 1872. Εκεί παντρεύθηκε τη μικρασιάτισσα Ελένη (γεν.1815) από το Γόρδιο και έκαναν 10 παιδιά, 5 κορίτσια και 5 αγόρια, μεταξύ των οποίων τον Ιωάννη.

Αυτός ο Ιωάννης Αλτιναλμάζης, είχε στην οδό Rustenpasattani το πρακτορείο Ασφαλειών «London Ins. Corp. Ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του διετέλεσε πρόεδρος του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανούπολης. Ο Ιωάννης με τη σύζυγο του Χαρίκλεια έκαναν δυο κόρες, την Αναστασία (μετέπειτα σύζυγο Γεωργίου Κερκώφ) και την Ελένη (μετέπειτα Ιωάννη Ιωαννίδη) και δυο αγόρια τον Εμμανουήλ και τον Κωνσταντίνο που έμελλε να γίνουν και οι πρώτοι Δημοτικοί Άρχοντες της ελεύθερης Αλεξανδρούπολης.

Για το Κωνσταντίνο Αλτιναλμάζη, τον επί τέσσερις τετραετίες Δήμαρχο της Αλεξανδρούπολης  είναι γνωστή η βιογραφία του. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τον αδελφό του, Εμμανουήλ.

- Advertisement -

Ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης πήρε στην Αδριανούπολη τις πρώτες εγκύκλιες γνώσεις του στα ονομαστά τότε εκπαιδευτήρια της πόλης. Σπούδασε εν συνεχεία στην εμπορική σχολή της Χάλκης και συνέχισε στην Εμπορική σχολή του Μονπελιέ για ανώτερες σπουδές.

Εγκαταστάθηκε πολύ πριν την απελευθέρωση μόνιμα στην Αλεξανδρούπολη (τότε βέβαια Δεδεαγάτς). Στους εμπορικούς Γαλλικούς Οδηγούς «ANNUAIRE ORIENTAL DU COMMERCE» των αδελφών Cervati αναφέρεται ως τραπεζίτης. Ο φιλίστωρ Μιχάλης Πατέλης στο λεύκωμα του «Αλεξανδρούπολη: Οικονομίας πανόραμα 1870-1970», διασώζει μια επιστολή του Εμμανουήλ Αλτιναλμάζη που έστειλε από το Δεδεαγατς στις 14-3-1902 στο Γαλλικό Εμπορικό Επιμελητήριο Κωνσταντινούπολης αναφορικά με την εμπορική κίνηση του λιμένος του Δεδεαγατς.

Στο φύλλο της 16-5-1905 της Αθηναϊκής Εφημερίδας ΣΚΡΙΠ δημοσιεύθηκε μια ανταπόκριση από την Αδριανούπολη αναφορικά με την εκδρομή του Γυμνασίου Αδριανούπολης στο Δεδεαγατς, όπου αναφέρεται ότι ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης ήταν ένας από τους διακεκριμένους ομογενείς, μέλος της εφορείας της Ελληνικής κοινότητας του Δεδεαγατς.

Στο Δεδεαγατς, ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης παντρεύτηκε την θυγατέρα του Ιωάννη ΦιμερέληΜυρσίνη, με την  οποίαέκανε δυο υιούς τον Ιωάννη το 1903 και τον Γεώργιο το 1908. Ο πεθερός του, Ιωάννης Φιμερέλης από την Αίνο ορμώμενος εγκαταστάθηκε από τους πρώτους στο Δεδεαγατς, όταν το τελευταίο ιδρύθηκε, εμπορευόμενος δημητριακά, ξυλεία, άλατα, κτηνοτροφικά, γεωργικά σε μεγάλη κλίμακα.   

Στα δύσκολα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα, όπως μας πληροφορεί η Κ. Παπαθανάση-Μουσιοπουλου, ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης ήταν ένα από τα σημαίνοντα στελέχη της Ελληνικής Κοινότητας Δεδεαγατς, μαζί με το γιατρό Π Λεφάκη, τον Ι. Κανέτσο, τον Α. Λεονταρίδη, τον Αθ. Σπανό, τον Α. Παπαθανασιου, που φρόντιζαν για την επιλογή προσώπων, συλλογή πληροφοριών, μεταφορά και απόκρυψη όπλων. Συνεργάστηκε με τον Μητροπολίτη Αίνου Ιωακείμ και, όπως πολλοί Θράκες, συνδέθηκε με τον Ίωνα Δραγούμη όταν ο τελευταίος υπηρέτησε ως Υποπρόξενος στο Δεδεαγατς από το Σεπτέμβριο του 1905 έως τον Δεκέμβριο του 1906. Μάλιστα διατήρησε επί δεκαετία, αφότου ο Δραγούμης έφυγε από το Δεδεαγατς, επαφή μαζί του, μέσω αλληλογραφίας.

Σε ταξίδι του στην Αθήνα το 1906 πήγε συστημένος από τον Ίωνα Δραγούμη και γνώρισε και τον πατέρα του τελευταίου, Στέφανο, με τον οποίο επίσης διατήρησε επαφή μέσω αλληλογραφίας.

Για την προσφορά στο Μακεδονικό Αγώνα τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο Mission Boncour, το αργυρό σταυρό του σωτήρα της Ελληνικής Κυβέρνησης και τιμητικό σκάλισμα του Παναγίου Τάφου.

Στην από 27-8-1908 επιστολή του προς τον Δραγούμη, γραμματέα πλέον στην Πρεσβεία Κωνσταντινουπόλεως, του γράφει για την επανάσταση των Νεοτούρκων και την επαναφορά στις 23 Ιουλίου 1908 του Συντάγματος του 1876:

«Έχουμε σύνταγμα ή μάλλον αναρχίαν, η Κυβέρνησις φοβείται το Κομιτάτον, το Κομιτάτον επισήμως δεν θέλει ν’αναμιχθή εις τα της κυβερνήσεως…κυκεών διαταγών, θράσος των Βουλγάρων, περιποιήσεις των Τούρκων προς αυτούς».

Μετά την κατάληψη του Δεδέαγατς από τους Βουλγάρους το 1912 και το διωγμό της Ελληνικής κοινότητας, ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη και συνεταιρίστηκε με τον Φ. Ζαφειριάδη, από το Δεδέαγατς. Ο αδελφός του τελευταίου, Δημ. Ζαφειριάδης, μετά τις γυμνασιακές του σπουδές επιδόθηκε στην εμπορία των Αποικιακών χονδρικής πωλήσεως, δημητριακών με κεντρικό Κατάστημα στη Θεσσαλονίκη και υποκαταστήματα σε Κομοτηνή και Δεδεαγάτς. Στις ως άνω εργασίες προστέθηκαν τα έλαια και τα άλευρα σε ευρεία κλίμακα, Ασφαλιστικές εργασίες θαλάσσης, πυρός, Τραπεζικές Εργασίες (Αντιπρ. Τραπεζης Αθηνών-Ίονικής Socombel) καθώς και Πετρελαίων.

Στη Θεσσαλονίκη ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης πρέπει να γνώρισε και τον Χαρίσιο Βαμβακά, ο οποίος ως αντιπρόσωπος της Ελληνικής Κυβέρνησης στη Συμμαχική Στρατιωτική Διοίκηση Θράκης, τον διόρισε το 1919 Δήμαρχο του Δεδεαγατς κατά την εποχή της Διασυμμαχικής Θράκης.

Στο αρχείο του Χαρίσιου Βαμβακά διασώζεται η από 27-4-1920 επιστολή που έστειλε ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης εκτελών χρέη Πολιτικού Διοικητή Δεδεαγατς, πιθανόν γιατί απουσίαζε ο Πολιτικός Διοικητής Α Σιώτης, στον Βαμβακά. Στην επιστολή αυτή αναφέρει για την περιοδεία που έκανε μαζί με τον Γάλλο Στρατιωτικό Διοικητή Φωρ στην περιφέρεια Φερών. Εκείνο όμως που έχει ενδιαφέρον είναι το ζήτημα που θίγει στην επιστολή αυτή, την παραμονή της απελευθέρωσης από τον Ελληνικό Στρατό, πως δηλαδή θα ήταν δυνατή «και η επαναφορά των τουρκικών πληθυσμών της περιφερείας μας, η ειρηνική εκτόπισις των Βουλγάρων των κατεχόντων τα τουρκικά κτήματα και η ανοικοδόμησις των καταστραφέντων τουρκικών χωρίων, άνευ της οποίας θα ήτο σχεδόν αδύνατος η επαναφορά των Τούρκων.»

Ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης ως Δήμαρχος υποδέχτηκε στην προκυμαία τον Ελληνικό Στρατό και τον Υποστράτηγο Μαζαράκη το πρωινό της 14-5-1920.

Στον «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΟΔΗΓΟ 1920» του Γ.Ν. Μιχαήλ, που εκδόθηκε το 1921 από την διαφημιστική εταιρία GEO των Κυριέρη-Γιαννόπουλου και ΣΙΑ διαβάζουμε ότι η πρώτη Δημοτική Αρχή της πόλεως αποτελούνταν εκτός από τον Δήμαρχο, Εμμανουήλ Αλτιναλμάζη και από τον πρόεδρο του Δημ. Συμβουλίου Ν. Παπασταύρου και τους Συμβούλους: ΧηΣαφετ βέηΚ. ΙωάννουΜ. ΚανετσοΚ. ΑσταρτζιανΝ. ΤαπάκωφΦ. ΛεονταρίδηΣ. ΣυμπάρηΘ. ΠαυλίδηΔημ. ΙατρόΑ. Γιώτα.-

Ως Δήμαρχος της άρτι απελευθερωθείσης πόλης, ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης, υποδέχτηκε και τον Βασιλέα Αλέξανδρο στις 8 Ιουλίου 1920 (π.ημ.). Έχει γραφτεί μάλιστα ότι στην προσφώνηση του ανέφερε την απόφαση των τοπικών αρχών να μετονομαστεί η πόλη από Δεδεαγατς σε Αλεξανδρούπολη. Όμως η προσφώνηση του Εμμανουήλ Αλτιναλμάζη όπως καταγράφηκε στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 12-7-1920 (π.ημ) δεν αναφέρει κάτι τέτοιο.

Μάλιστα αργότερα στην εφημερίδα ΠΡΟΟΔΟΣ που εκδιδόταν στην πόλη μας στο φύλλο της 16-6-1936 δημοσιεύθηκε το εξής ανέκδοτο γεγονός:  Όταν υποδέχτηκε στην αποβάθρα τον  γελαστό, κομψό, πολεμιστή Βασιλιά, ο Αλτιναλμάζης τα έχασε και η προσφώνηση του σταμάτησε στο «καλώς ήλθατε Μεγαλειότατε», που έλεγε και ξανάλεγε ιδρώνοντας και ξεφουσκώνοντας φανταζόμενος ότι θα του έρθει η συνέχεια, αλλά η συνέχεια δεν του ερχόταν και συγκινημένος ξανάρχιζε πάλι από το «καλώς ήλθατε Μεγαλειότατε». Τότε ο Αλέξανδρος για να τον βγάλει από την δύσκολη θέση τον διέκοψε με μια θερμή και ζωηρή χειραψία.

Έχοντας ζήσει και εργαστεί στη Θεσσαλονίκη διωγμένος από την πόλη του στα χρόνια της Βουλγαρικής Κατοχής, ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης διατήρησε όπως φαίνεται τις γνωριμίες του με τον Εμπορικό Κόσμο της Θεσσαλονίκης και μάλιστα προσκάλεσε και το Εμπορικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης να στείλει αντιπροσώπους στην άρτι απελευθερωθείσα Αλεξανδρούπολη.

Πάντως επί Δημαρχίας του Εμμανουήλ Αλτιναλμάζη με την υπ’αριθ. 103298/29-8-1921 απόφαση περί μετονομασίας συνοικισμών των Νομών ΑδριανουπόλεωςΣαράντα Εκκλησιών Ραιδεστού, ΚαλλιπόλεωςΈβρου και Ροδόπης του Υπουργού Πολιτικού Διοικητού Θράκης  Χ. Βοζίκη που δημοσιεύθηκε στο παράρτημα της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως τεύχος Β που εκδόθηκε στην Αδριανούπολη στις 18-9-1921, μεταβλήθηκε η ονομασία της πόλεως μας από Δεδεαγατς σε Αλεξανδρούπολη, αν και η παλαιά ονομασία εξακολούθησε να χρησιμοποιείται παράλληλα για πολλές δεκαετίες μετέπειτα.

Ο Εμμανουήλ Αλτιναλμαζης αντιμετώπισε την ανθρωπιστική κρίση της Μικρασιατικής καταστροφής. Εγκαινίασε στις 23-1-1923 τον προσφυγικό συνοικισμό της Απολλωνιάδας κατά την τελετή δε όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 30-1-1923 «με ωραίους λόγους χαιρετά τους νέους πολίτας του Δήμου του, εκφράζει την στοργήν αυτού και των πολιτών προς τους ατυχείς αυτούς συνιστών νομιμοφροσύνην και εργατικότητα και προτρέπει να μη λησμονήσωσι ποτέ τας παλαιάς των οικίας διότι θα υπάγουν πάλιν εις αυτάς, διότι αυτό θέλει η ελληνική ψυχή».

Τον Απρίλιο του 1924 παραιτήθηκε και τον διαδέχτηκε ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Μανατός. Έλαβε όμως μέρος στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1925, από τις οποίες ανεδείχθη ο αδελφός του, Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης, πρώτος αιρετός Δήμαρχος της πόλης, με διαφορά 80-100 ψήφων. Μάλιστα στις εκλογές αυτές τρεις συνδυασμοί έλαβαν μέρος: Ο του Εμμανουήλ Ι. Αλτιναλμάζη, που εκπροσωπούσε τους γηγενείς κατοίκους της πόλης, ο του Κωνσταντίνου Ι.Αλτιναλμάζη που υποστηρίζονταν κυρίως από τους πρόσφυγες Αδριανουπολίτες και ο του Αχιλλέα Νιότη που υποστηρίζονταν από τους Αινίτες πρόσφυγες.

Σε εμπορικό οδηγό του 1929 φαίνεται ότι ο Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης διατηρούσε κατάστημα ασφαλειών μαζί με τον Φιμερέλη.

 Πέθανε ύστερα από μακροχρόνια ασθένεια στις 28 Αυγούστου 1933.

Μπορεί ο Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης να επισκίασε τον αδελφό του Εμμανουήλ, όμως η προσφορά του τελευταίου, τα δύσκολα εκείνα χρόνια της μετάβασης στον Εθνικό Κορμό είναι ανεκτίμητη και ανιστόρητη δυστυχώς μέχρι σήμερα. Ίσως θα έπρεπε ο Δήμος μας να τιμήσει κάποτε δεόντως και αυτόν τον ξεχασμένο από την ιστορία μεγάλο άνδρα.

Πέτρος Γ. Αλεπάκος

Δικηγόρος – ιστορικός ερευνητής

spot_img
Friday, March 29, 2024

Latest News

Τέλος τα κινητά τηλέφωνα μαθητών στα σχολεία !!!

Αυστηρότερα μέτρα παίρνει το Υπουργείο Παιδείας - Τα κινητά θα παραδίδονται πριν την έναρξη των μαθημάτων Νέα αυστηρότερα μέτρα για...

More Articles Like This